Oxaalzuur

Er was een periode waarin ik ontbeet met een groene smoothie gevuld met een flinke portie spinazie en wat fruit, ik lunchte met een groene salade waar kikkererwten doorheen zaten en vaak at ik zoete aardappels bij het avondeten. Super gezond toch? Nou, niet perse. Ik voelde me in die tijd vaak vermoeid en had last van mijn spijsvertering. Inmiddels begrijp ik waarom dit dieet mij meer kwaad dan goed deed en dat is grotendeels te wijten aan oxaalzuur.

Met name groenten, peulvruchten, noten, zaden en granen bevatten oxaalzuur. Dit maken ze aan om zichzelf te verdedigen in de natuur tegen indringers van buitenaf. Heel goed voor het behouden van het plantenrijk dus, maar minder gezond voor de mens. Oxaalzuur is een zogenaamde antinutriënt die ervoor zorgt dat bepaalde voedingsstoffen niet goed in ons lichaam worden opgenomen. Bij mensen die gevoelig zijn voor oxaalzuur, of die er teveel van eten, kan dit risico’s met zich meebrengen. Zo blokkeert oxaalzuur de opname van onder andere: ijzer, zink, magnesium en calcium.  Maar er zijn nog veel meer gezondheidsrisico’s, waarvan men zich niet altijd even bewust is.

De reguliere zorg raadt het eten van oxaalzuurrijke voedingsmiddelen vooral af aan mensen met nierproblemen. Het is bekend dat een grote hoeveelheid oxaalzuur kan zorgen voor nierstenen. Dit is gebeurd bij de acteur Liam Hemsworth. Hij werd in 2020 op 29 jarige leeftijd acuut opgenomen met nierstenen die operatief zijn verwijderd. Zijn dieet was plantaardig en hij ontbeet elke dag met een grote groene smoothie waarin spinazie, vegan proteïnepoeder (dit bestaat meestal uit peulvruchten) en amandelboter waren verwerkt. Spinazie, peulvruchten en amandelen bevatten allen relatief grote hoeveelheden oxaalzuur.

Maar er zijn nog veel meer klachten die verband kunnen houden met een gevoeligheid voor-, of een te hoge inname van oxaalzuur. Zo zijn er meerdere onderzoeken die het verband aantonen tussen een verergering van reumatische klachten en spier- en gewrichtspijn. Er zijn zelfs patiënten volledig genezen van fybromyalgie door het verwijderen van oxaalzuurrijke voeding uit hun dieet.

Ook veel huidklachten, zoals eczeem en acne kunnen door oxaalzuurrijke voeding verergeren. Dit heb ik zelf aan den lijve ondervonden toen ik nog volledig plantaardig at. Ik had eczeem rondom mijn navel en op mijn oogleden die maar niet weg ging en waarmee ik bijna een jaar heb rondgelopen. Op het moment dat ik weer vlees ging eten en oxaalzuurrijke voeding schrapte, waren mijn huidklachten binnen een aantal weken volledig verdwenen.

Naast de huid, spieren en gewrichten zijn ook onze darmen niet altijd even blij met oxaalzuurrijke voedingsmiddelen. Zo kunnen ze zorgen voor het prikkelbare darmsyndroom (PDS), lekkende darm, een opgeblazen buik, flatulentie, diarree en voedselintoleranties. Deze klachten komen vrijwel altijd door een beschadigde darmwand en een disbalans in het darmmicrobioom. Oxaalzuur kan de darmwand ernstig beschadigen. Darmproblemen kunnen ook zorgen voor psychische klachten, omdat er een sterke darmbreinconnectie is. Zo kan een dieet dat rijk is aan oxaalzuur de volgende stoornissen verergeren:  depressie, bipolaire stoornis, autisme en stemmingswisselingen.

Hoeveel oxaalzuur mogen we eten en wanneer is het teveel? Dit verschilt per persoon, maar een inname tot 200 mg. per dag is voor gezonde mensen het meest optimaal. Als je één van eerder genoemde klachten hebt, raad ik je aan om eens te proberen om nog minder oxaalzuurrijke voeding te eten en te onderzoeken of je klachten verminderen. Ik snap dat een inname van 200 mg. je niet zoveel zegt, dus daarom hieronder een kort overzicht dat hopelijk wat houvast biedt. Wil je nog meer lezen en meer inzicht krijgen over dit onderwerp? Dan raad in je het boek Toxic Superfoods van Sally K. Northon aan (momenteel alleen in het Engels verkrijgbaar).

Overzicht oxaalzuurrijke voeding

Dit is een beknopt overzicht. Er zijn nog veel meer voedingsmiddelen die oxaalzuur bevatten, maar dat wordt een te lange lijst voor dit artikel.